MSGSU - TOPHANE-İ AMİRE - 100 YIL/JAHRE DEUTSCHER WERKBUND

100 yıl
Jahre Deutscher Werkbund / 1907-2007

09.04.-22.04.2010

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Architekturmuseum der Technischen Universität München Institut für Auslandbeziehungen e.V. (Münih Teknik Üniversitesi Mimarlık Müzesi) ve ifa Dış İlişkiler Dairesi  işbirliğiyle, İstanbul 2010 çerçevesinde. 

1907 yılının Ekim ayında Münih’de aralarında Peter Behrens, Josef Hoffmann ve Richard Riemerschmid’in de bulunduğu 12 sanatçı ve mimar ve 12 firma “Alman Werkbund”u kurdular. Kurucu üyeler birliğin amacını sanat, endüstri ve zanaatın biraraya gelerek eğitim, propaganda ve konuyla ilgili tüm sorularda hem fikir olma sayesinde sanayinin mükemmelleştirilmesi olarak açıkladılar. Endüstrileşmiş yaşam dünyasını “kanepe yastığından şehir planlamasına kadar” (Hermann Muthesius) sanatsal bakış açısından “mükemmelleştirmek” ve “iyi” biçimlendirilmiş objelerle halkı kültürel anlamda “eğitmek” Alman Werkbund’un 20. yüzyılın son üçünçü çeyreğine kadar hedefi olmuş ve yaptığı işleri belirlemiştir. Eğer bugün firmalar homojen bir görünüme, kurumsal bir kimliğe sahip olmak istiyorlarsa ve tüm dünyada endüstri ürünlerinin şekli konusunda genel bir görüş varsa, üniversitelerde “endüstri tasarımı” okutuluyorsa ve ekonomi kuruluşları tarafından geliştirilip, müzelerde sergileniyorsa bu ilk etapta Alman Werkbund’un eseridir.

20. yüzyılın bazı çok ünlü Alman sanatçıları ve mimarları Werkbund üyesiydiler. “Biçim” (1924), “Film ve Fotoğraf” (1929) adlı Werkbund sergileri ya da Werkbund’un konut yerleşmeleri endüstri ve teknik sayesinde yeni biçimlerin geliştirilmesiyle değişen dünyanın mil taşlarıydılar. 1927 yılında Stuttgart’ta Werkbund tarafından organize edilen Le Corbusier, Mies van der Rohe, J.J.P. Oud ve Hans Scharoun’nun binalarının bulunduğu Weissenhof adlı yerleşim alanı bugün hala 20. yüzyıl modern mimarisinin en önemli ve uluslararası ünlü örneklerinden sayılır. Stuttgart’taki yerleşim denemesinden sonra Brünn (1928), Breslau (1929), Prag (1932), Neubühl (1932) ve Viyana’da (1932) Werkbund’un modern insan için tasarladığı diğer konut ve şehircilik modelleri oluşmuştur.

20’li yıllarda Alman Werkbund tekniğin, uluslararasıcılığın ve hareketliliğin belirlediği yeni dünyada biçim bulma konusundaki en önemli deneylerde söz sahibi oldu. Nasyonal sosyalizm döneminden sonra 1949 yılında Köln’de yeniden yapılanma konusunda esasları ve kriterleri oluşturması beklenen büyük bir Werkbund kongresi düzenlendi. Burada İsviçre Werkbund’un katkısıyla Max Bill tarafından “iyi biçim” adlı, esas teşkil eden ve daha sonraki yıllarda da yol gösteren bir gösteri sunuldu. 1958 yılında Brüksel’de düzenlenen dünya sergisinde Werkbund tarafından tasarlanan Alman pavyonu uluslararası alanda beğeni topladı.

1959 yılında Marl’da gerçekleştirilen “büyük memleket tahribi” konulu Werkbund kongresinde Alman Werkbund’u “yerleşim yerlerinin yok olması” ve “doğanın bozulması” konularına değinmiş ve böylece ökoloji ve ekonominin hızla büyümesinin sonuçları konusunda kamunun bilinçlenmesi yönünde ilk adımı atmıştır. Werkbund’un ilgisi giderek üretim ile ilgili sorulardan tüketim ile ilgili problemlere yönelmiştir. Artık “iyi biçim” yerine ürünlerin doğru kullanılması ve zihniyet toplumunun yerine bugün hâlâ uyaran ve teşvik eden girişim toplumunun tüketim sonuçları Werkbund’u ilgilendirmekteydi.

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

Tophane-i Amire Kültür ve Sanat Merkezi

Boğazkesen Cad. Defterdar Yokuşu No: 2, Tophane

kaynak >>

kultur@istanbul.goethe.org